Πασχαλιά, Ξάνθη (Pashalia, Xanthi).

3-6-2018

Ποταμός Νέστος - Nestos River

Η Πασχαλιά είναι ένας μικρός, ημιορεινός οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης, χτισμένος σε υψόμετρο περίπου 210 μέτρων, στις κατάφυτες όχθες του ποταμού Νέστου. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Ξάνθης και ειδικότερα στη Δημοτική Ενότητα Σταυρούπολης. Το χωριό βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα δυτικά-βορειοδυτικά από την πόλη της Ξάνθης και 49 χιλιόμετρα ανατολικά-βορειοανατολικά από τη Δράμα. Η γεωγραφική του θέση το κατατάσσει στα λεγόμενα «Νεστοχώρια», τους οικισμούς που είναι διάσπαρτοι γύρω από τη φυσική διαδρομή του ποταμού Νέστου. Η ιστορία της Πασχαλιάς είναι στενά συνδεδεμένη με την περίοδο της Ανταλλαγής Πληθυσμών το 1923. Μέχρι τότε, ο οικισμός ήταν γνωστός με την τουρκική ονομασία «Μπαϊρακλή». Το 1926, μετονομάστηκε σε Πασχαλιά, εμπνευσμένο από τους άφθονους θάμνους πασχαλιάς που ανθίζουν κάθε άνοιξη σε μοβ και λευκές αποχρώσεις, πλημμυρίζοντας τις αυλές και τις γειτονιές με άρωμα και χρώμα. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού μετά την Ανταλλαγή ήταν πρόσφυγες από τον Πόντο, και σήμερα η Πασχαλιά αποτελεί έναν αμιγώς ποντιακό οικισμό, με διατήρηση παραδόσεων, γλώσσας και κουλτούρας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται σε περίπου 82 μόνιμους κατοίκους. Η καθημερινή ζωή κυλά ήρεμα, με την πλειονότητα των κατοίκων να είναι συνταξιούχοι. Αν και η παρουσία νεότερων γενιών είναι περιορισμένη, παραμένει ενεργή, διατηρώντας δεσμούς με τον τόπο καταγωγής τους. Η Πασχαλιά είναι ιδιαίτερα γνωστή για τη μοναδική της ανοιξιάτικη όψη. Την άνοιξη, οι πασχαλιές, που έδωσαν το όνομα στον οικισμό, δημιουργούν ένα εντυπωσιακό φυσικό σκηνικό, με έντονα αρώματα και χρώματα που καλύπτουν τους δρόμους και τις αυλές. Είναι η ιδανική εποχή για μια επίσκεψη, καθώς η φύση βρίσκεται σε πλήρη άνθιση και το χωριό "ξυπνά" από τον χειμερινό λήθαργο. Πέρα από τη φυσική του ομορφιά, το χωριό έχει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στην απέναντι όχθη του Νέστου, στη θέση «Καλές», διασώζονται λείψανα φρουριακού περιβόλου, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος. Πρόκειται για έναν λόφο με στρατηγική θέση, που προσφέρει θέα στην κοιλάδα του ποταμού και ενδείξεις οχυρωμένης εγκατάστασης από παλαιότερες ιστορικές περιόδους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η παραδοσιακή σχέση των κατοίκων με το ποτάμι. Πριν κατασκευαστεί γέφυρα, η μετακίνηση από και προς το χωριό γινόταν μέσω μικρής βάρκας, με «διορισμένους βαρκάρηδες» που εξυπηρετούσαν καθημερινές ανάγκες των χωρικών, μια πρακτική που πλέον έχει εκλείψει, αλλά παραμένει ζωντανή στη μνήμη των παλαιοτέρων. Η Πασχαλιά είναι ένας ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούν ηρεμία, αυθεντικότητα και επαφή με τη φύση. Η τοποθεσία της δίπλα στον Νέστο προσφέρεται για χαλαρές βόλτες, πικνίκ και παρατήρηση της πλούσιας πανίδας και χλωρίδας της περιοχής. Ο συνδυασμός του φυσικού κάλλους, της ιστορικής μνήμης και της πολιτιστικής ταυτότητας καθιστούν την Πασχαλιά έναν μικρό, αλλά ουσιαστικό σταθμό για τον επισκέπτη που αναζητά κάτι διαφορετικό, μακριά από την τουριστική πολυκοσμία.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pashalia is a small, semi-mountainous village in the Regional Unit of Xanthi, built at an altitude of approximately 210 meters, nestled along the lush banks of the Nestos River. Administratively, it belongs to the Municipality of Xanthi, specifically to the Municipal Unit of Stavroupoli. The village lies about 40 kilometers west-northwest of Xanthi and 49 kilometers east-northeast of Drama. Its geographical location places it among the so-called "Nestohoria", the settlements scattered along the natural course of the Nestos River. The history of Pashalia is closely tied to the Population Exchange of 1923. Until then, the village was known by its Turkish name, Bayrakli. In 1926, it was renamed Pashalia, inspired by the abundance of lilac bushes that bloom every spring in shades of purple and white, filling courtyards and streets with color and fragrance. The first residents after the Population Exchange were refugees from Pontus, and today Pashalia is a predominantly Pontic Greek village, preserving its traditions, language, and cultural heritage. According to the 2021 census, the permanent population of the village is approximately 82 residents. Daily life unfolds peacefully, with the majority of inhabitants being retirees. Although younger generations are few, they remain actively connected to their place of origin. Pashalia is especially well known for its unique springtime atmosphere. In spring, the lilac bushes that gave the village its name create an impressive natural setting, with vibrant colors and scents that transform the streets and gardens. It is the ideal season to visit, as nature is in full bloom and the village “awakens” from its winter slumber. Beyond its natural beauty, the village also holds archaeological interest. On the opposite bank of the Nestos River, at the site called “Kales”, lie the remnants of a fortified enclosure, officially designated as an archaeological site. The hill offers a strategic view over the river valley and evidence of a fortified settlement from earlier historical periods. Of particular interest is the traditional relationship between the villagers and the river. Before a bridge was constructed, transportation to and from the village was carried out via a small rowboat, with designated ferrymen serving the daily needs of the locals. This practice has since disappeared but remains vivid in the memories of the older generations. Pashalia is an ideal destination for those seeking tranquility, authenticity, and a connection with nature. Its location by the Nestos River is perfect for leisurely walks, picnics, and observing the area’s rich flora and fauna. The combination of natural beauty, historical memory, and cultural identity makes Pashalia a small but meaningful stop for any visitor in search of something different, away from the crowds and the typical tourist routes.

Η Πασχαλιά όπως και πολλά χωριά της περιοχής, βοήθησαν  στον αγώνα για την ελευθερία κατά την διάρκεια της γερμανοβουλγαρικής κατοχής. Οι Βούλγαροι, επειδή δεν μπορούσαν να εξουδετερώσουν τις δυνάμεις των ανταρτών που δρούσαν στην περιοχή και τους επέφεραν μεγάλα πλήγματα, προχώρησαν για εκδίκηση σε καταστροφές και σε σφαγές αμάχων. Έτσι και η Πασχαλιά απέδωσε τον δικό της φόρο αίματος στον αγώνα για την ελευθερία.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Paschalia, like many villages in the area, contributed to the fight for freedom during the German-Bulgarian occupation. The Bulgarians, unable to neutralize the forces of the partisans operating in the region, who inflicted heavy losses on them, resorted to retaliation by carrying out destruction and massacres of civilians. In this way, Paschalia also paid its own blood tribute in the struggle for freedom.

Άγιος Γεώργιος - Saint George

Στην άκρη του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο της Λύδδας (Παλαιστίνη). Η εκκλησία γιορτάζει στις 3 Νοεμβρίου, ημέρα ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου. Η γιορτή αυτή έχει ξεχωριστή σημασία για την τοπική κοινωνία. Την παραμονή και ανήμερα της εορτής, οι κάτοικοι του χωριού, με πρωτοβουλία των μεγαλύτερων και τη στήριξη των νεότερων, μαγειρεύουν το παραδοσιακό κεσκέκι με κοτόπουλο σε μεγάλα καζάνια. Το φαγητό αυτό, συμβολικό της φιλοξενίας και της ενότητας, μοιράζεται δωρεάν και αφειδώς σε όλους τους επισκέπτες της πανήγυρης.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

At the edge of the village stands the Church of Saint George, dedicated to Saint George of Lydda (Palestine). The church celebrates its feast day on November 3rd, commemorating the translation of the saint’s relics. This celebration holds special significance for the local community. On the eve and the day of the feast, the villagers—led by the elders and supported by the younger generation—prepare the traditional chicken keshkek in large cauldrons. This dish, symbolic of hospitality and unity, is generouslyand freely shared with all visitors who attend the feast.