Άγιοι Τριμιθιάς, Λευκωσία, Κύπρος (Agioi Trimithias, Nicosia, Cyprus).

14-8-2018

Το χωριό Άγιοι Τριμιθιάς βρίσκεται σε απόσταση 18 χιλιόμετρα περίπου, νοτιοδυτικά της Λευκωσίας. Η παλιά φυσιογνωμία του χωριού διατηρείται ακόμα στις «κάτω γειτονιές», όπου στενά δρομάκια οδηγούν σε πλινθόκτιστες οικοδομές, ισόγιες ή διώροφες, με τα παραδοσιακά μεγάλα ξωπόρτια, πάνω από τα οποία διατηρούνται ακόμη τα οικόσημα, με το σημείο του Σταυρού και τη χρονολογία ανέγερσης. Μετά την τραγική κατάσταση του πολέμου του 1974, στο χωριό  Άγιοι Τριμιθιάς κτίσθηκε προσφυγικός οικισμός σε μια μεγάλη , ανάλογα, έκταση στα βορεινά του παλιού χωριού. Στον οικισμό αυτό διαμένουν πρόσφυγες που προέρχονται από πολλά χωριά της τουρκοκρατούμενης Κύπρου. Όπως είναι γνωστό, το χωριό ονομάζεται «Άγιοι Τριμιθιάς» ή συνεκδοχικά «Αγιοί». Επομένως η ονομασία του είναι αγιώνυμη και μαρτυρεί την αφοσίωση και τη θρησκευτική πίστη των πρώτων κτιτόρων του, στους αγίους Αναργύρους, Κοσμά και Δαμιανό. Όσον αφορά το δεύτερο συνθετικό όνομα «Τριμιθιά» αυτό δεν γνωρίζουμε ακριβώς από πού δόθηκε στο χωριό. Έτσι, μέχρι σήμερα προτάθηκαν διάφορες απόψεις, επικρατέστερη των οποίων είναι εκείνη του Στέφανου Βυζάντιου που αιτιολογεί το όνομα «Τριμιθιά» από το δένδρο «Τριμίθι», που πιθανόν σε πολύ παλιότερα χρόνια, να υπήρχε στο χωριό. Αναφορά στο χωριό δεν υπάρχει, σε πλήρεις και ενημερωμένους κατάλογους των χωριών της Κύπρου, τουλάχιστο στο 19ο αιώνα ή και πιο πριν ακόμα. Κάποια χειρόγραφα κείμενα ή άλλοι πίνακες που διασώθηκαν μέχρι σήμερα είναι ελλειπείς. Έτσι η παλαιότερη μαρτυρία που υπάρχει είναι εκείνη του Λεόντιου Μαχαιρά, (14ος αιώνας), που παραθέτει στο έργο του: «Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η οποία λέγεται Κρόκανα, τουτέστιν χρονικόν». Σύμφωνα μ’ αυτή, το χωριό Άγιοι Τριμιθιάς υπήρξε φέουδο κάποιου Jaque de Noves στην περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192 – 1489) όταν στην Κύπρο βασίλευε ο Ιάκωβος ο Β΄, ο αποκαλούμενος «νόθος». Βέβαια η μαρτυρία αυτή δεν δηλώνει και το χρόνο κατοίκησης του χωριού, ο οποίος πρέπει χρονικά να είναι πολύ προσεγμένος. Απλώς βεβαιώνει μια κατάσταση υποταγής του χωριού στο φεουδάρχη, που μνημονεύσαμε πιο πριν.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

The village of Agioi Trimithias is located approximately 18 kilometers southwest of Nicosia. The old character of the village is still preserved in the "lower neighborhoods," where narrow alleys lead to brick buildings, either one or two stories high, with traditional large doors, above which the family crests are still visible, featuring a cross and the year of construction. After the tragic events of the 1974 war, a refugee settlement was built to the north of the old village. This settlement houses refugees from various villages in Turkish-occupied Cyprus. The village is known as "Agioi Trimithias" or, more colloquially, "Agioi." Its name is a religious one, reflecting the devotion and faith of its original inhabitants to the Saints Cosmas and Damian, also known as the Holy Unmercenaries. As for the second part of the name, "Trimithia," the exact origin is unknown. The most widely accepted theory is that it derives from the tree "Trimithi," which may have been present in the area in ancient times. The first known mention of the village is from the 14th century in the work of Leontios Machairas, who refers to the area as part of the fief of Jaque de Noves during the Frankish period (1192–1489), when King James II of Cyprus reigned. However, this reference does not pinpoint the exact date of the village’s establishment, though it indicates that the village was under the control of a feudal lord during that time.