Όλα δρόμος είναι...: Στρόβολος, Κύπρος (Strovolos, Cyprus).

Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2017

Στρόβολος, Κύπρος (Strovolos, Cyprus).

11-8-2017

Ο Στρόβολος αποτελεί μία από τις παλαιότερες και πιο ιστορικές κοινότητες της Λευκωσίας, με ρίζες που χάνονται στους αιώνες. Το όνομά του προέρχεται, σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, από τη λέξη «στρόβιλος» ή «στρόβος», που σημαίνει κυκλική κίνηση νερού ή ανέμου, πιθανόν σχετιζόμενο με τα ρεύματα του ποταμού Πηδκιά (Πηδηκιούντας), ο οποίος διασχίζει την περιοχή. Μία δεύτερη και πιθανότερη, αναφέρει ότι προέρχεται από το αρχαίο όνομα ενός πεύκου που φυτρώνει στη περιοχή και λεγόταν Στρόβιλος. Ο Στρόβολος είναι δήμος της Λευκωσίας και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δήμος της Κύπρου με πληθυσμό πέραν των 70.000 κατοίκων. Έχει έκταση 25 τετραγωνικά χιλιόμετρα και έξι ενορίες. Η πρώτη γραπτή αναφορά στον Στρόβολο εντοπίζεται κατά τη Φραγκοκρατία (1192–1489), όταν η Κύπρος ήταν βασίλειο υπό την κυριαρχία των Λουζινιανών. Τότε, ο Στρόβολος αναφέρεται ως αγροτικός οικισμός με φεουδαρχική οργάνωση, με τα εδάφη του να ανήκουν σε ευγενείς ή στην Εκκλησία. Εκεί ο βασιλιάς είχε και εκτροφείο για κυνηγετικά γεράκια αλλά χρησιμοποιούσε την περιοχή για κυνήγι. Επίσης στον Στρόβολο αναφέρεται ότι είχε εξοχική κατοικία ο βασιλιάς Ερρίκος Β΄. Το 1464 παραχωρήθηκε από τον Ιάκωβο Β΄ στον Δημήτριο ντε Κορόν για τις υπηρεσίες του που είχε προσφέρει στον βασιλιά. Επόμενος κάτοχος του ήταν ο Ντιέγκο ντε Βιττόρια ο οποίος είναι και ο τελευταίος ιδιοκτήτης της περιοχής που αναφέρεται σε πηγές. Κατά τη Βενετοκρατία (1489–1571), ο οικισμός διατήρησε την αγροτική του ταυτότητα και ήταν γνωστός για την καλλιέργεια σιτηρών, ελιών και αμπελιών. Κατά την Οθωμανική περίοδο (1571–1878), ο Στρόβολος ήταν κεφαλοχώρι και υπήρξε σημαντικός αγροτικός κόμβος της περιοχής. Η ύπαρξη εκκλησιών και ξωκλησιών, όπως της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Δημητρίου, μαρτυρεί τη συνεχή παρουσία χριστιανικού πληθυσμού και τη σύνδεση του χωριού με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Κατά τον 19ο αιώνα, πολλοί κάτοικοι συμμετείχαν ενεργά στους αγώνες για εθνική αφύπνιση και στην εκπαιδευτική πρόοδο της περιοχής. Με την έναρξη της Βρετανικής αποικιοκρατίας (1878–1960), ο Στρόβολος άρχισε σταδιακά να αποκτά πιο αστικό χαρακτήρα, χωρίς όμως να χάνει την παραδοσιακή του φυσιογνωμία. Σημαντικό γεγονός ήταν η ίδρυση σχολείων, συλλόγων και η ενεργή συμμετοχή των κατοίκων στον αγώνα της ΕΟΚΑ (1955–1959) για την απελευθέρωση από τον βρετανικό ζυγό. Μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960, ο Στρόβολος γνώρισε ραγδαία οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη. Ιδιαίτερα μετά την τουρκική εισβολή του 1974, φιλοξένησε μεγάλο αριθμό προσφύγων από τα κατεχόμενα εδάφη, μεταμορφώνοντας την τοπική κοινωνία. Ο Στρόβολος σήμερα χωρίζεται έχει έξι ενορίες και τέσσερις προσφυγικούς οικισμούς. Οι ενορίες είναι της Χρυσελεούσας, του Αγίου Δημητρίου, Αποστόλου Βαρνάβα και Αγίου Μακαρίου, Αγίου Βασιλείου, Εθνομάρτυρα Κυπριανού και Σταυρού. Από το 1974 προστέθηκαν και οι προσφυγικοί οικισμοί Κόκκινες, Άσπρες, Στρόβολος ΙΙ, Στρόβολος ΙΙΙ. Οι συνοικίες του Στρόβολου εκτός από τις προαναφερόμενες, είναι και η Ακρόπολις, οι Εξήντα Σκάλες και ο Παρισσινός. Το 1986 ανακηρύχθηκε επίσημα σε Δήμο Στροβόλου, και από τότε εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο δυναμικούς αστικούς πυρήνες της κυπριακής πρωτεύουσας. Σήμερα, ο Στρόβολος διατηρεί ισχυρό το ιστορικό του υπόβαθρο μέσα από τις εκκλησίες του, τις πολιτιστικές του δράσεις και τα κτήρια με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ενώ παράλληλα πρωτοπορεί ως σύγχρονος δήμος με κοινωνικές δομές, πράσινους χώρους και αναπτυγμένη υποδομή.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Strovolos is one of the oldest and most historically rich communities in Nicosia, Cyprus, with roots that go back centuries. Its name is believed to derive from the Greek word “strovilos” or “strovos”, meaning a circular motion of water or wind possibly referring to the currents of the Pedieos River (locally known as Pidkias or Pidikiountas), which flows through the area. A second and more likely explanation connects the name to a species of pine tree once abundant in the region, known as Strovilos. Today, Strovolos is a municipality of Nicosia and the second largest in Cyprus, with a population exceeding 70,000 residents. It spans an area of 25 square kilometers and is divided into six parishes. The earliest written mention of Strovolos appears during the Frankish (Lusignan) period (1192–1489), when Cyprus was a feudal kingdom. At that time, Strovolos was recorded as an agricultural settlement under feudal organization, with its lands belonging to noble families or the Church. The area served as a royal falcon breeding ground and a hunting site for the Lusignan kings. King Henry II is said to have had a countryside residence there. In 1464, Strovolos was granted by King James II to Demetrios de Coron in recognition of his services to the crown. The last known feudal owner, mentioned in historical sources, was Diego de Vittoria. During the Venetian period (1489–1571), Strovolos maintained its rural character and was known for its cultivation of wheat, olives, and vineyards. Under Ottoman rule (1571–1878), Strovolos became a significant rural center, known as a “kephalochori” (regional village hub). The existence of churches and chapels, such as those dedicated to Saint Marina and Saint Demetrios, reflects the continuous presence of a Christian Orthodox population and its close connection to the Church. In the 19th century, many locals actively participated in national awakening movements and supported the advancement of education in the area. With the onset of British colonial rule (1878–1960), Strovolos gradually adopted a more urban character, while preserving its traditional identity. Schools, associations, and cultural clubs were established, and many residents took part in the EOKA liberation struggle (1955–1959) against British rule. After the independence of Cyprus in 1960, Strovolos experienced rapid residential and population growth. Following the Turkish invasion of 1974, the municipality accommodated a large number of refugees from the occupied northern areas, transforming the local social fabric. Strovolos is currently divided into six parishes and includes four refugee settlements: Parishes: Chryseleousa, Agios Demetrios, Apostolos Varnavas and Agios Makarios, Agios Vasileios, Ethnomartyr Kyprianos, and Stavros. Refugee settlements: Kokkines, Aspres, Strovolos II, and Strovolos III. Additional neighborhoods include Akropolis, Exinta Skales, and Parissinos. In 1986, Strovolos was officially declared a municipality, and since then it has grown into one of the most vibrant urban centers of the Cypriot capital. Today, it preserves its strong historical heritage through its churches, cultural institutions, and traditional architecture, while also serving as a modern municipality with advanced infrastructure, social services, and green public spaces.

Ιερός Ναός Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου - Holy Church of Panagia Chryseleousa of Strovolos

Ο ναός της Παναγίας της Χρυσελεούσας στον Στρόβολο χρονολογείται μεταξύ 12ου και 13ου αιώνα και είναι ο παλαιότερος σωζόμενος ναός. Στο ιερό της εκκλησίας σώζονται τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, με σημαντικότερη εκείνη τη μοναδική στην Κύπρο ολόσωμη παράσταση του Παντοκράτορος στον τρούλλο.

Μία εκδοχή υποστηρίζει ότι στον ίδιο χώρο ο Φράγκος βασιλιάς Ούγος Δ΄ έκτισε την εξοχική κατοικία του ή ένα αβαείο,μια άλλη άποψη υποστηρίζει ότι τα κατάλοιπα στον ναό ανάγονται πολύ παλαιότερα.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

The Church of Panagia Chryseleousa in Strovolos dates back to the 12th–13th century and is considered the oldest surviving church in the area. Inside the sanctuary, 13th-century frescoes are preserved, the most notable being the only full-body depiction of Christ Pantocrator in a dome found in Cyprus — a unique and significant example of Byzantine religious art. One theory suggests that in the same location, Frankish King Hugh IV built a country residence or an abbey. Another view holds that the remains found within the church predate even that period, indicating an earlier and possibly continuous sacred use of the site.

Στα χρόνια της αρχιεπισκοπίας του Αρχ. Κυρίλλου Α΄ (1849-54), συγγενούς του εθνομάρτυρα, ο ναός αποκαταστάθηκε, ενώ πίσω από το ιερό στήθηκε όρθια μαρμάρινη αναθηματική στήλη, προερχόμενη κατά πάσα πιθανότητα από κάποιον αρχαιολογικό χώρο. Στη βάση της υπάρχει ένα κιονόκρανο και στην κορυφή μία αρχιερατική μίτρα από πωρόλιθο.
Πανηγυρίζει κατά τό Γενέθλιον της Υπεραγίας Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου).

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

During the archiepiscopate of Archbishop Kyprianos I (1849–1854), a relative of the national martyr, the church was restored. Behind the sanctuary, an upright marble votive stele was erected, most likely originating from an archaeological site. At its base lies a column capital, and at the top, a bishop’s mitre made of porous stone. The church celebrates its feast day on September 8th, in honor of the Nativity of the Holy Theotokos.

Κατά την Τουρκοκρατία εδώ υπήρχε μικρός αγροτικός οικισμός. Τότε κατασκευάστηκε και η εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσας και του Αγίου Γεωργίου οι οποίες διασώζονται ακόμα και σήμερα. Από την ίδια περίοδο σώζονται και κατοικίες. Το 1810 με ενέργειες του αρχιεπισκόπου Κυπριανού μεταφέρθηκε πόσιμο νερό στον Στρόβολο και ιδρύθηκε σχολείο. Ενώ κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας ο Στρόβολος γνώρισε ραγδαία αύξηση του πληθυσμού. Από 590 κατοίκους το 1881 είχε 1.036 το 1911, 3.252 το 1946, 7.554 το 1960. Σε αυτή τη περίοδο κατασκευάστηκαν οι πρώτοι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι και κοινοτικά σχολεία.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

During the Ottoman period, a small rural settlement existed in this area. It was during this time that the churches of Panagia Chryseleousa and Saint George were built, both of which still survive today. Residential houses from the same era have also been preserved. In 1810, through the efforts of Archbishop Kyprianos, drinking water was brought to Strovolos, and a school was established. During the British colonial period, Strovolos experienced rapid population growth. From 590 inhabitants in 1881, the population rose to 1,036 in 1911, 3,252 in 1946, and 7,554 in 1960. During this time, the first paved roads and community schools were constructed, marking the beginning of the area’s modernization.

Στην οδό Αγίου Γεωργίου, βρίσκεται η ιστορική εκκλησούλα του Μεγαλομάρτυρα της Ορθοδοξίας Γεωργίου του Τροπαιοφόρου,ανάμεσα σε πετρόκτιστα και πλιθόκτιστα σπιτάκια και στενά δρομάκια. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, για να μην τον βλέπουν οι Τούρκοι, όταν έκτιζε το εκκλησάκι, περιέφραξε το γύρω χώρο με ξηρούς θάμνους κι έκανε μ'αυτόν τον τρόπο ανενόχλητα το έργο του. Όταν ο Εθνομάρτυρας Κυπριανός εξασφάλισε άδεια από τον Πασά της Κύπρου, για να κτίσει την εκκλησία Χρυσελεούσας, με την ίδια άδεια έκτισε δυο. Μια εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία και μία στον Άγιο Γεώργιο. Την πρώτη φανερά και τη δεύτερη κρυφά. Σαν τέλειωσε το εκκλησάκι, ο Εθνομάρτυρας φιλοδώρησε τους Τούρκους κι έτσι εκείνοι δεν το χάλασαν ούτε του προξένησαν ζημιές.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

On Agiou Georgiou Street stands the historic small church of Saint George the Trophy-Bearer, the Great Martyr of Orthodoxy, nestled among stone-built and mudbrick houses and narrow alleyways. According to local tradition, Archbishop Kyprianos, in order to avoid being seen by the Turks while constructing the chapel, surrounded the area with dry bushes, allowing him to carry out the work uninterrupted and in secret. When the Ethnomartyr Kyprianos secured permission from the Pasha of Cyprus to build the Church of Panagia Chryseleousa, he used the same permit to build two churches one dedicated to the Virgin Mary, constructed openly, and the other to Saint George, built in secret. Upon completing the chapel, Kyprianos bribed the Turkish officials, which ensured that the church was not destroyed and remained intact.