Σπιναλόγκα, Λασίθι Κρήτη (Spinalonga, Lasithi, Crete).

12/5/2014

Η Σπιναλόγκα είναι ένα μικρό νησί, περίπου 2,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που βρίσκεται στο κόλπο της Ελούντας, στην ανατολική Κρήτη. Το νησί απέχει μόλις λίγα μέτρα από την ακτή της Ελούντας και αποτελεί έναν μοναδικό ιστορικό και πολιτιστικό προορισμό. Κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας (13ος-17ος αιώνας), η Σπιναλόγκα χρησίμευε ως στρατιωτικό φρούριο. Οι Βενετοί έχτισαν ισχυρά τείχη και πύργους για να προστατεύσουν την περιοχή από πειρατές και Οθωμανούς. Το αρχαίο του όνομα ήταν Καλυδών, αλλά μετά την κατάληψη του από τους Ενετούς, λόγω του ότι άκουγαν συνέχεια την κριτική έκφραση "Στην Ελούντα", δεν μπορούσαν να καταλάβουν και έτσι το εξοικίωσαν, ονομάζοντάς το στα λατινικά "spina lunga" (προφορά: σπίνα λούνγκα), που σημαίνει «μακρύ αγκάθι». Έτσι με την παράφραση το νησάκι πήρε την σημερινή του ονομασία.  Το πιο γνωστό κεφάλαιο της ιστορίας της Σπιναλόγκας ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα. Το 1903, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μετατρέψει το νησί σε απομονωμένο λεπροκομείο, με σκοπό να περιορίσει την εξάπλωση της λέπρας στο υπόλοιπο νησί και στην Ελλάδα γενικότερα. Για περισσότερες από πέντε δεκαετίες (1903-1957), η Σπιναλόγκα φιλοξένησε ασθενείς με λέπρα από όλη την Ελλάδα αλλά και από άλλες χώρες. Οι λεπροί ζούσαν απομονωμένοι από την κοινωνία, υπό αυστηρούς περιορισμούς, όμως μέσα σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον δημιούργησαν μια αυτόνομη κοινότητα. Έχτισαν σπίτια, εκκλησίες, σχολεία και χώρους λατρείας, δίνοντας ζωή και νόημα στο νησί παρά τις αντίξοες συνθήκες. Η ζωή στη Σπιναλόγκα ήταν σκληρή αλλά παράλληλα γεμάτη αλληλεγγύη και προσπάθεια για αξιοπρέπεια. Οι ασθενείς εργάζονταν όπου μπορούσαν, ασχολούνταν με την αγροτική παραγωγή και ανέπτυξαν διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες. Επίσης, σημαντικό ρόλο έπαιζαν οι μοναχοί και οι γιατροί που προσπαθούσαν να φροντίσουν και να βοηθήσουν τους ασθενείς.Το 1957 το λεπροκομείο έκλεισε, καθώς η λέπρα έγινε πλέον αντιμετωπίσιμη με σύγχρονα φάρμακα. Οι ασθενείς μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα και το νησί εγκαταλείφθηκε. Από τότε, η Σπιναλόγκα παρέμεινε σχεδόν άθικτη, διατηρώντας ανέπαφα τα κτίρια και τις υποδομές της εποχής. Σήμερα, το νησί αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στα ιστορικά ερείπια, να δουν τα σπίτια, τις εκκλησίες και τα κοινόχρηστα κτίρια, καθώς και να μάθουν για τη συγκινητική ιστορία του νησιού μέσα από μουσεία και ξεναγήσεις. Η Σπιναλόγκα έχει χαρακτηριστεί ιστορικό μνημείο και αποτελεί σύμβολο ανθρώπινης αντοχής, ελπίδας και αλληλεγγύης απέναντι στην ασθένεια και στον κοινωνικό αποκλεισμό. Παράλληλα, το νησί έχει εμπνεύσει έργα τέχνης, λογοτεχνία και κινηματογραφικές ταινίες, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη αυτής της περιόδου.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Spinalonga is a small island, about 2.5 square kilometers in size, located in the Gulf of Elounda, in eastern Crete. The island lies just a few meters from the coast of Elounda and is a unique historical and cultural destination. During the Venetian period (13th–17th centuries), Spinalonga served as a military fortress. The Venetians built strong walls and towers to protect the area from pirates and the Ottomans. Its ancient name was Kalydon, but after its capture by the Venetians, because they often heard the local expression “Stin Elounda” (meaning "to Elounda") and could not understand it, they adapted it and named the island in Latin “Spina Lunga” (pronounced “Spina Loonga”), which means “long thorn.” Through this alteration, the island acquired its current name. The most well-known chapter of Spinalonga’s history begins in the early 20th century. In 1903, the Greek government decided to convert the island into an isolated leper colony in order to limit the spread of leprosy to the rest of the island and Greece in general. For more than five decades (1903–1957), Spinalonga hosted leprosy patients from all over Greece and other countries. The lepers lived isolated from society under strict restrictions, but within this difficult environment, they created an autonomous community. They built houses, churches, schools, and places of worship, giving life and meaning to the island despite the adverse conditions. Life on Spinalonga was harsh but also filled with solidarity and efforts to maintain dignity. The patients worked wherever they could, engaged in agricultural production, and developed various social activities. Monks and doctors also played a significant role in caring for and assisting the patients. In 1957, the leper colony was closed, as leprosy had become treatable with modern medicine. The patients were transferred to mainland Greece and the island was abandoned. Since then, Spinalonga has remained almost intact, preserving the buildings and infrastructure from that era. Today, the island is a popular tourist destination. Visitors can explore the historic ruins, see the houses, churches, and communal buildings, and learn about the poignant history of the island through museums and guided tours. Spinalonga has been designated a historic monument and stands as a symbol of human endurance, hope, and solidarity in the face of disease and social exclusion. At the same time, the island has inspired works of art, literature, and films, keeping the memory of this period alive.

Ο Ενετός χαρτογράφος Βιντσέντσο Κορονέλλι υποστηρίζει πως η Σπιναλόγκα δεν ήταν πάντα νησί, αλλά ήταν φυσικά ενωμένη με την γειτονική χερσόνησο Κολοκύθα. Αναφέρει πως το 1526, οι Ενετοί κατέστρεψαν μέρος της χερσονήσου και δημιούργησαν το νησί. Λόγω της τοποθεσίας του το νησί ήταν ήδη οχυρωμένο από την αρχαιότητα προκειμένου να προστατευθεί η είσοδος στο λιμάνι της αρχαίας πόλης Όλους.