Μνημείο Χάψα, Βασιλικά, Θεσσαλονίκη (Chapsa Monument, Vasillika, Thessaloniki).

3/3/2014

 Μνημείο καπετάν Χάψα - Captain Chapsa Monument

Το Μνημείο Καπετάν Χάψα στο οχυρό πεδίο της Μάχης των Βασιλικών βρίσκεται στην περιοχή Βασιλικά, λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, κοντά στην Ιερά Μονή Αγίας Αναστασίας. Στήθηκε το 1997 για να τιμήσει τον ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, Καπετάν Σταμάτιο (Στάμο) Κάψα και τους 64 συντρόφους του, που έπεσαν ηρωικά στη μάχη της 10ης Ιουνίου 1821. Ο Χάψας συγκρότησε ελληνικό σώμα χιλίων ανδρών στη Χαλκιδική και επιτέθηκε στη Θεσσαλονίκη, απελευθερώνοντας χωριά στη διαδρομή. Η μάχη στα Βασιλικά ήταν ηρωική αλλά άνιση· μετά την ηρωική του θυσία με 63 άνδρες υπέρ της υποχώρησης αμάχων, η ελληνική άμυνα κατέρρευσε. Το μνημείο φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Γιώργο Τσάρα και αποτελεί σημαντικό έργο λόγω του μεγέθους και της παραστατικότητάς του. Παρουσιάζει τον Καπετάν Χάψα σε στάση μάχης, με μαρμάρινη πλάκα και ορειχάλκινες παραστάσεις μάχης. Επίσης, περιλαμβάνει οστεοφυλάκιο θυμάτων μεταγενέστερης σύγκρουσης του 1905.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

The Captain Chapsas Monument stands on the fortified battlefield of Vasilika, near the village of Vasilika just outside Thessaloniki, close to the Holy Monastery of Saint Anastasia. It was erected in 1997 to honor Captain Stamatis (Stamos) Chapsas, a hero of the Greek War of Independence, and his 64 companions who heroically fell in the Battle of Vasilika on June 10, 1821. Chapsas had assembled a Greek force of about one thousand men in Halkidiki and marched towards Thessaloniki, liberating villages along the way. The battle at Vasilika was courageous but unequal; after his heroic sacrifice along with 63 men to allow civilians to retreat, the Greek defense collapsed. The monument was sculpted by George Tsaras and is considered a significant work due to its scale and vivid artistic representation. It depicts Captain Chapsas in a battle stance, accompanied by a marble plaque and bronze reliefs of the battle. Additionally, the site includes an ossuary for victims of a later conflict in 1905.

Γεννημένος στα Παζαράκια (Κρυοπηγή) Χαλκιδικής, νεότατος μετοίκησε στη Συκιά της Σιθωνίας. Η επανάσταση του 1821 τον βρήκε στο Άγιο Όρος, όπου υπηρετούσε ως σερδάρης της Ιεράς Κοινότητας.

Με εντολή του Εμμανουήλ Παπά, Αρχ/γου Χαλκιδικής, στρατολόγησε συμπατριώτες του –κυρίως Συκιώτες- και ορίστηκε επικεφαλής της νότιας φάλαγγας, που προελαύνοντας μέσω Αρναίας – Αγίου Προδρόμου – Γαλάτιστας και Βασιλικών έφτασε ως τη Θέρμη (Σέδες), απωθώντας συνεχώς τις ανθιστάμενες τουρκικές δυνάμεις. Στη φονική μάχη των Βασιλικών (10/06/1821), κάτω από τη σκιά του ιστορικού μοναστηριού της Αγ. Αναστασίας, μαχόμενος γενναία εναντίον υπέρτερων τουρκικών δυνάμεων (30.000 πεζοί και 5.000 ιππείς) του Μπαϊράμ Πασά, βρήκε ηρωικό θάνατο με όλους τους συμπολεμιστές του (από τους οποίους οι 63 Συκιώτες), στη θέση που από τότε προς τιμή τους ονομάζεται «Σκιωτούδια» (Συκιωτούδια) ή «Κομμένοι». Η σθεναρή του αντίσταση, σύμβολο αυτοθυσίας και απαράμιλλου ηρωισμού, έδωσε τη δυνατότητα στα γυναικόπαιδα της περιοχής να καταφύγουν στην Ι.Μ. της Αγ. Αναστασίας, κατεπτόησε τις αντίπαλες δυνάμεις και αναπτέρωσε το φρόνημα, των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Το μνημείο του Καπετάν Χάψα, κείμενο επί της Εθνικής Οδού Βασιλικών – Πολυγύρου (διασταύρωση Ι. Μονής Αγίας Αναστασίας), ανηγέρθη το έτος 1997, μερίμνη του Παγχαλκιδικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης «Ο Αριστοτέλης».

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Under the orders of Emmanouil Papas, the chief of Halkidiki, Captain Chapsa enlisted fellow villagers, mostly from Syki, and was appointed the leader of the southern phalanx. Advancing through Arnaia, Agios Prodromos, Galatista, and Vasilika, they reached Thessaloniki, continuously pushing back the opposing Turkish forces. During the decisive Battle of Vasilika (June 10, 1821), under the shadow of the historic Monastery of Saint Anastasia, Captain Chapsa fought bravely against superior Turkish forces (30,000 infantry and 5,000 cavalry) commanded by Bayram Pasha. He met a heroic death alongside all his fellow fighters (63 of whom were from Syki) at a location that would later be named “Skiotoudia” (or "Kommeni"), in their honor. His steadfast resistance, symbolizing self-sacrifice and unmatched heroism, allowed the women and children of the area to take refuge in the Monastery of Saint Anastasia, demoralized the enemy forces, and boosted the morale of the local inhabitants. The monument to Captain Chapsa, located along the National Road between Vasilika and Polygyros (at the junction of the Monastery of Saint Anastasia), was erected in 1997 by the Pan-Halkidiki Association of Thessaloniki “Aristotle”.